Tiên phong trong
giáo dục mầm non

Giáo dục sớm cho trẻ – Xây dựng nền tảng khởi đầu vững chắc

Giáo dục sớm là nền tảng vững chắc để phát triển tư duy sáng tạo, cho trẻ khám phá nhiều hơn về thế giới xung quanh, cũng như bộc lộ tiềm năng cá nhân. Bố mẹ nên áp dụng phương pháp giáo dục từ sớm, đúng cách và phù hợp để tương lai sau này, trẻ có thể trở thành công dân gương mẫu, toàn diện.

1. Hiểu đúng giáo dục sớm cho trẻ là gì?

Theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc UNESCO, giáo dục sớm là chiến lược đào tạo kiến thức và kỹ năng dành cho trẻ em từ 0 – 8 tuổi. Đây là giai đoạn phát triển vượt trội của não bộ nên giáo dục sớm đúng cách giúp trẻ nâng cao năng lực trí tuệ, điều chỉnh hành vi và cảm xúc, cũng như hình thành nhân cách cơ bản, từ đó đặt nền tảng vững chắc, giúp con xây dựng tương lai tươi sáng.

2. Một số phương pháp giáo dục sớm cho trẻ phổ biến hiện nay

Chương trình giáo dục sớm cho trẻ được thực hiện dựa trên 5 phương pháp, bao gồm:

2.1. Montessori – Phương pháp giúp trẻ phát triển cá nhân

Montessori là phương pháp thúc đẩy tiềm năng, phát huy tính chủ động, tự lập và sáng tạo của trẻ thông qua môi trường học tập thân thiện, ứng dụng giáo cụ giảng dạy trực quan. Với phương pháp giáo dục sớm Montessori, trẻ em được tự do tìm hiểu và khám phá vô vàn lĩnh vực khác nhau:

  • Lĩnh vực thực hành cuộc sống: Học tập kỹ năng tự chăm sóc bản thân (tự ăn uống, thức dậy vào buổi sáng, thay quần áo, chuẩn bị sách vở đến trường), chăm sóc môi trường (bỏ rác đúng nơi quy định, trồng cây, tưới cây).

  • Lĩnh vực giác quan: Học tập với giáo cụ Montessori để phát triển thị giác, khứu giác, vị giác, thính giác và xúc giác.

  • Lĩnh vực ngôn ngữ: Phát triển ngôn ngữ thông qua hoạt động đọc sách, kể chuyện hoặc nghe nhạc. Ngoài ra, trẻ em cũng được khuyến khích bày tỏ bản thân bằng lời nói, thực hành nhận diện chữ cái, đánh vần, rèn luyện ngữ pháp và kỹ năng viết.

  • Lĩnh vực toán học: Làm quen với biểu tượng số học, nhận diện con số và cách tính toán đơn giản (cộng, trừ, nhân, chia).

  • Lĩnh vực văn hóa: Giúp trẻ thể hiện mình thông qua các hoạt động nghệ thuật sáng tạo (như ca múa, kể chuyện, đóng kịch, thủ công…) hoặc thúc đẩy ý thức tự khám phá của trẻ với những điều thú vị trong cuộc sống.

2.2. Glenn Doman – Kích thích trí thông minh của trẻ

Glenn Doman là phương pháp giáo dục sớm tiên tiến, hoàn thiện và khoa học hiện nay. Thay vì dạy con cách đọc, viết hoặc phân biệt đồ vật, Glenn Doman ứng dụng khả năng lưu giữ hình ảnh nguyên mảng của não phải, thông qua Flashcard hoặc Dot Card giúp trẻ tiếp nhận thông tin về thế giới xung quanh một cách nhanh chóng và chính xác.

Ngoài ra, Glenn Doman tăng cường khả năng ghi nhớ, phân tích và xử lý tư duy logic ở não bộ, giúp trẻ em mở rộng vốn từ, làm toán sớm hiệu quả, cũng như nâng cao biểu cách diễn đạt, cải thiện kỹ năng giao tiếp.

2.3. Shichida – Giáo dục giúp trẻ phát triển toàn diện

Là phương pháp giáo dục sớm được áp dụng đối với trẻ em từ 6 tháng – 6 tuổi của Nhật Bản, Shichida hướng đến giảng dạy cho trẻ kiến thức và kỹ năng để thành công trong cuộc sống, đồng thời tạo ra môi trường thuận lợi giúp phát huy tiềm năng bẩm sinh của con. So với giáo dục thông thường tập trung vào thể chất, trí não và đạo đức, phương pháp Shichida mở rộng phạm vi toàn diện, khi tác động trực tiếp – đồng thời ở 4 khía cạnh:

  • Phát triển trí óc: Shichida tập trung cân bằng giữa hai bán cầu não, giúp bé vừa phát triển tư duy logic ở não trái, vừa phát triển cảm xúc ở não phải.

  • Phát triển tâm hồn: Dạy trẻ giá trị của tình yêu thương, lắng nghe, thấu hiểu, đồng cảm và quan tâm mọi người xung quanh.

  • Phát triển thể chất: Giúp trẻ tăng cường thể lực, sức bền và thể chất dẻo dai thông qua bài tập rèn luyện sức khỏe.

  • Phát triển dinh dưỡng: Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, đầy đủ và cân đối, giúp trẻ khôn lớn khỏe mạnh, phát triển tự nhiên từ bên trong.

2.4. HighScope – Trẻ thêm chủ động, tự tin

Nền giáo dục Hoa Kỳ có nhiều phương pháp hữu ích giúp bé trở nên tự lập và trách nhiệm từ khi còn nhỏ. Trong đó, nổi bật là HighScope – chiến lược giáo dục sớm cải thiện thái độ tự tin, chủ động và tích cực ở trẻ em.

Theo Hiệp hội Quốc gia về Giáo dục trẻ em của Hoa Kỳ (NAEYC), mô hình HighScope nhấn mạnh phát triển con người dựa trên 8 lĩnh vực bao gồm: tiếp cận học tập, phát triển xã hội và cảm xúc, phát triển thể chất và sức khỏe, ngôn ngữ giao tiếp, toán học, nghệ thuật sáng tạo, khoa học công nghệ và học tập quy tắc xã hội.

Ngoài ra, đặc trưng của phương pháp HighScope là giáo dục theo mô hình bánh xe, được liên kết chặt chẽ từ 5 yếu tố:

  • Học tập chủ động: Trẻ em giữ vị trí trung tâm và được khuyến khích tự khám phá thế giới xung quanh, trong khi người lớn đóng vai trò “giá đỡ”, hỗ trợ con yêu tiếp thu kiến thức và mở mang tư duy ở cấp độ tiếp theo.

  • Đánh giá: Phương pháp HighScope thực hiện đánh giá khách quan, thông qua quá trình quan sát, ghi lại hành động và lời nói của bé. Từ đó, đưa ra dữ liệu phân tích, giúp phụ huynh nắm rõ sở thích, điểm mạnh, cũng như điểm yếu của con.

  • Tương tác giữa người lớn – trẻ em: Bên cạnh hướng dẫn, giáo viên có thể tham gia trực tiếp hoạt động với trẻ ở giai đoạn đầu. Sau này, giáo viên chú trọng vào điểm mạnh của mỗi bé, đưa ra ý tưởng, cũng như gợi ý cách giải quyết khi gặp phải vấn đề khó khăn.

  • Môi trường học tập: Môi trường học tập theo phương pháp HighScope được phân chia trực quan, với đa dạng khu vực như góc gia đình, ghép hình, hóa trang, nơi đọc và viết. Dụng cụ, đồ đạc cũng được bài trí phù hợp để trẻ dễ dàng lấy và cất lại.

  • Chuỗi hoạt động hằng ngày: Tất cả hoạt động hằng ngày được tiến hành dựa trên kế hoạch chi tiết, kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, bổ sung chuyến đi trải nghiệm thực tế giúp trẻ mở rộng tư duy, nhận thức của bản thân về thế giới tự nhiên.

2.5. Reggio Emilia – Trẻ học tư duy sáng tạo

Là một trong những phương pháp giáo dục sớm toàn diện, Reggio Emilia nuôi dưỡng tư duy sáng tạo, cải thiện kỹ năng giao tiếp và giải quyết vấn đề của trẻ, bằng cách tạo ra không gian học tập “mở”, kết hợp hoạt động trải nghiệm thực tế, giúp con khám phá nhiều hơn ở thế giới xung quanh.

Ngoài ra, phương pháp Reggio Emilia chú trọng tinh thần hợp tác khi làm việc trong tập thể, cho phép mỗi trẻ đưa ra ý tưởng bất ngờ và sáng tạo. Nhờ đó, trẻ em có cơ hội thể hiện bản thân, phát huy năng lực phi thường, cũng như vượt qua giới hạn trong khuôn khổ nhất định.

3. Lợi ích khi trẻ tiếp xúc với giáo dục từ sớm

Từ 0 – 8 tuổi là giai đoạn “vàng” để xây dựng cho trẻ nền tảng phát triển vững chắc, không chỉ tinh thần và thể chất, mà còn phải tập trung vào não bộ, thông qua chiến lược giáo dục sớm. Không ít nghiên cứu cho thấy, nếu được tiếp xúc với môi trường giáo dục khoa học từ nhỏ thì sau khi trưởng thành, trẻ em có thể nhận được lợi ích to lớn như:

  • Kích thích chức năng não bộ: Trong thời kỳ phát triển của não bộ, học tập sớm không chỉ kích thích hai nửa bán cầu, mà còn thay đổi thành phần cấu trúc, làm cho tế bào thần kinh phát triển phức tạp, đồng thời tăng số lượng phân tử RNA, giúp cải thiện khả năng tư duy, tưởng tượng phong phú và từ đó, bồi dưỡng trí tuệ thông minh cho trẻ.

  • Hình thành kỹ năng tốt: Giáo dục sớm là bí quyết thúc đẩy tiềm năng phát triển tối ưu, giúp con nhanh chóng đạt được cột mốc về giao tiếp, vận động trong giai đoạn đầu đời. Ngoài ra, giáo dục từ sớm giúp trang bị kỹ năng tự lập, kỹ năng kiểm soát cảm xúc, kỹ năng quan sát và phân tích nhạy bén, kỹ năng lập kế hoạch, cũng như kỹ năng thích nghi tốt, để con trở thành công dân gương mẫu, toàn diện trong thời đại mới.

  • Nuôi dưỡng tâm hồn: Giáo dục sớm giúp con trở nên tự tin, dũng cảm, lạc quan, tích cực đối mặt với khó khăn trong cuộc sống, cũng như hình thành thói quen ứng xử chuẩn mực, thấu cảm và quan tâm đến mọi người xung quanh.

  • Chuẩn bị kế hoạch học tập tốt hơn: Từ 4,5 đến 5,5 tuổi, trẻ em đã bắt đầu nhạy cảm với chữ cái và con số. Điều này cho thấy hứng thú học tập của con đang gia tăng nên bố mẹ hãy áp dụng phương pháp giáo dục từ sớm, thay vì cho con đi học đúng tuổi. Nhờ vậy, trẻ có thể tiếp thu nhanh và hiệu quả, tạo nền tảng vững chắc cho quá trình học tập sau này.

4. Một số hiểu lầm cần tránh về giáo dục sớm cho trẻ

Giáo dục sớm là cách bố mẹ chuẩn bị tốt nhất cho con đường học tập của trẻ. Tuy nhiên, đến giai đoạn hiện tại, còn có một số phụ huynh hiểu lầm về mục đích và giá trị của chiến lược giáo dục sớm, điển hình như:

– Giáo dục sớm ảnh hưởng xấu đến khả năng phát triển của bé

Thực tế, trong giai đoạn từ 0 – 6 tuổi, trẻ em đã sớm có phản ứng đối với kích thích từ môi trường bên ngoài thông qua giác quan. Do đó, bố mẹ không phải lo lắng giáo dục sớm ảnh hưởng đến khả năng phát triển của trẻ. Trái lại, điều này giúp trẻ tăng trưởng tốt hơn về tư duy, nhận thức, trí tưởng tượng, cũng như định hình toàn diện cho nhân cách sau này.

– Giáo dục sớm để trẻ trở thành thiên tài

Để trẻ em trở thành thiên tài hay thần đồng không phải mục đích của giáo dục sớm. Đây là chiến lược kích thích tư duy, phát huy tiềm năng và tố chất bẩm sinh, từ đó đưa ra định hướng phù hợp, giúp con phát triển đúng với năng lực bản thân. Vì thế, bố mẹ không nên đặt kỳ vọng quá nhiều, vô tình khiến trẻ áp lực đối với học tập.

99% thiên tài là do nỗ lực nên hãy xây dựng nền tảng đúng đắn, áp dụng giáo dục từ nhỏ để con trở thành phiên bản hoàn hảo của chính mình, không phải đi theo hình mẫu của bất kỳ ai.

– Giáo dục sớm chỉ dành cho gia đình có điều kiện

Giáo dục là nền tảng tri thức dành cho tất cả mọi người, không phân biệt giàu sang hay nghèo khó. Quan trọng là bố mẹ có tâm huyết, mong muốn con cái được thành công thì đều có thể chủ động thực hiện. Hơn hết, mỗi phương pháp giáo dục được áp dụng theo hình thức khác nhau, không tốn kém chi phí và phù hợp với kinh tế gia đình. Do đó, hãy bắt đầu chiến lược giáo dục cho con sớm nhất trong giai đoạn từ 0 – 8 tuổi, bố mẹ nhé!

Nguồn: Sưu tầm

HỆ THỐNG MẦM NON HỌC VIỆN HOA KỲ - AAE

Cơ sở 1: AAE Cali Campus
Cơ sở 2: AAE Maryland Campus
Cơ sở 3: AAE Texas Campus
Cơ sở 4: AAE Washington Campus

Tin tức khác